| • ''ธงแดง'' ป้ายบอกทาง และสัญลักษณ์ว่าตรงนี้จะมีฟ้อนผีมดผีเม็ง |
|
โพสต์โดย โน้ต cmprice , วันที่ 14 มิ.ย. 58 เวลา 23:14:40 IP: Hide ip |
กด like เพื่อติดตามข่าวสารดีๆ
จาก cmprice.com
VVVVVV
ลิงก์ผู้สนับสนุน
|
|
ลิงก์ผู้สนับสนุน
© เนื้อหาข่าว/กระทู้
แล้วทางเข้าบ้านก็จะปักธงแดง เป็นสัญลักษณ์ว่าตรงนี้จะมีฟ้อนผี
สำหรับความรู้เกี่ยวกับเรื่องการฟ้อนผีนี้ อาจารย์ มานพ มานะแซม อาจารย์ประจำคณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยชียงใหม่ ได้กล่าวถึงความเป็นมาของการฟ้อนผีไว้ดังนี้
“การฟ้อนผีของชาวล้านนา จะเป็นพิธีกรรมความเชื่อเรื่องผี ก็คือเป็นความเชื่อที่ผูกพันกันมาตั้งแต่อดีต ก่อนที่จะเชื่ออย่างจริงจังเกี่ยวกับทางด้านพุทธศาสนา คนเหนือจะนับถือผีสายมารดา ก็คือสายสตรี เวลามีลูก ลูกสาวคนโตจะต้องดูแลผี แล้วก็จะต้องแต่งงานเอาผู้ชายเข้าบ้าน แล้วมานับถือผีของตัวเอง ผู้ชายก็จะเหมือนว่าเป็นแรงงานเข้าบ้าน ซึ่งแตกต่างจากความเชื่อของศาสนาพุทธ หรือว่าศาสนาฮินดูของอินเดีย แม้กระทั่งวัฒนธรรมจีน ที่จะถือว่าทางผู้ชายมาอันดับหนึ่ง แต่ทางล้านนาจะถือว่าสายสตรีมาอันดับหนึ่ง” ความสำคัญหรือ วัตถุประสงค์ของการฟ้อนผี เป็นพิธีกรรมบวงสรวงบูชาบรรพบุรุษที่ทำให้ลูกหลานมารวมตัวกัน เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวที และระลึกถึงบรรพบุรุษที่จากไปโดยพิธีกรรมดังกล่าวจะจัดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลา หนึ่ง เช่น ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ การฟ้อนผีเป็นส่วนหนึ่งในพิธีกรรม ใจความสำคัญ คือ ทำพิธีกรรมบวงสรวงบูชาบรรพบุรุษเหมือนกับเราเอาอาหาร เครื่องเซ่นเครื่องไหว้ต่างๆมารวมกัน แล้วก็สายตระกูลทั้งหมดก็มาไหว้ผีบรรพบุรุษ พอไหว้เสร็จก็อาจจะเกิดความปิติให้กับญาติผู้ใหญ่ลุกขึ้นมาสั่งมาสอน แต่คราวนี้เรามีความเชื่อว่า เวลาผีมาแล้วก็เหมือนกับเชิญญาติผู้ใหญ่มา เราก็ต้องมีดนตรีมาขับกล่อมเวลาท่านทานข้าว เสร็จแล้วก็ต้องมีฟ้อนรำจากลูกหลานให้ได้ชม แล้วคราวนี้ก็มีเรื่องของมีวิญญาณมาลง มีลงทรง มันก็ตามกันมา จริงๆแล้วเป็นกุศโลบายที่จะให้ลูกหลานมารวมตัวกันช่วงพิธีกรรมดูแลบรรพบุรุษ ช่วงสงกรานต์บ้างอะไรบ้าง ก็ไปรดน้ำกู่ ปู่ย่า หรือว่าบรรพบุรุษของตัวเอง พอรวม ๆ กันก็กลายเป็นประเพณีที่ใหญ่ขึ้นมา มีการฟ้อนรำเกิดขึ้น”
ผี สามารถแบ่งเป็น 2 ประเภท ด้วยกัน ได้แก่ ผีดี และ ผีร้าย โดยผีดี ประกอบไปด้วย ผีฟ้า เทวดาอารักษ์ ผีปู่ย่าตายาย และผีบรรพบุรุษต่างๆ ส่วนผีร้าย ประกอบไปด้วย ผีตายโหง ตายพาย ตายท้องกลม ผีป่า ผีโพง เป็นต้น สำหรับการนับถือผีบรรพบุรุษของชาวล้านนานั้นแบ่งเป็น 2 ตระกูลหลักๆด้วยกัน คือ ตระกูลสายผีมด และ ตระกูลสายผีเม็ง
“การนับถือผีบรรพบุรุษของเรา มี 2 สายตระกูลหลักๆด้วยกัน คือ ตระกูลสายผีมด และ ตระกูลสายผีเม็ง ตระกูลสายผีมด เราถือว่าเป็นตระกูลของกลุ่มชุมชนชาวล้านนา หรือว่าที่อยู่ในพื้นที่เดิมทั่วๆไปในเขต 8 จังหวัดภาคเหนือ แล้วก็สายผีเม็ง บางตำราก็บอกว่ามาจากมอญบ้าง หรือว่าขึ้นมากับพระนางจามเทวีในสมัยโบราณ”
การเตรียมงานก่อนจะมีการฟ้อนผีนั้น อาจารย์มานพ ได้กล่าวไว้ว่า“พิธีกรรมก่อนที่จะฟ้อนก็จะต้องสร้างปะรำ ต้องมีการวางแผน สมัยนี้ก็ต้องมีทุนทรัพย์ก่อน ถ้าปะรำผีมด เขาเรียกว่า ผามเปียง หลังคาแบนราบกระจายกันออกไป ส่วนผีเม็ง หลังคาจะแหลมขึ้นไป แล้วก็ต้องไปบอกต้องไปเชิญ สมัยโบราณเราต้องมีสตรีหน้าตาแช่มช้อย ถือขันดอกไม้ไปเรียนเชิญญาติมาร่วมพิธีนี้ สมัยนี้ก็อาจจะเป็นบัตรเชิญอะไรอย่างนี้ เสร็จแล้ววันที่ตั้งผาม หรือ วันข่าว ก็จะมีดนตรีมาบรรเลง มีฟ้อนรำ แล้วก็มีการทานข้าว มีการเลี้ยงอาหารสำหรับแรงงานที่มาทำในวันนั้น มีการยกขันกันวันนั้น เป็นลักษณะบอกกระจายข่าวออกไป แล้วทางเข้าบ้านก็จะปักธงแดง เป็นสัญลักษณ์ว่าตรงนี้จะมีฟ้อนผี ดนตรีก็จะเป็นดนตรีป้าดก๊อง ดนตรีที่มีเสียงดังๆ ปี่พาทย์ มีระนาด มีฆ้องวง มีกลอง ติ่งทิ่ง มีแนน้อย แนใหญ่ แล้วก็มีไม้เหิบ ที่ทำมาจากไม้ไผ่ผ่าครึ่ง แล้วก็เอามากระทบกัน เสียงดังๆเหมือนเสียงปรบมือ แล้วก็ไม้ไผ่กระทุ้งอีก กระทุ้งไปบนไม้ ที่คล้ายตัดเป็นไม้ผ่า เป็นไม้สับออกมา แล้วก็เอาไม้ไผ่กระทุ้งเข้าไป ก็จะเป็นเสียงดังให้จังหวะ พอเข้าไปฟังมันจะแน่นมากเลย ใครที่เข้าไปอยู่ร่วมในพิธีกรรมฟ้อนผีแล้ว อาจจะฮึกเหิมขึ้นมา ลุกขึ้นมาฟ้อนมารำด้วยก็ได้ เพราะว่าพิธีกรรมของคนไทยโดยรวมแล้ว จะเป็นลักษณะที่ว่า คนมาร่วมงานจะต้องมีความศรัทธาด้วย พอเห็นพิธีกรรมแล้วจะมีความรู้สึกว่าตัวเองไปมีส่วนร่วมด้วย แล้วก็สลายตัวเองเข้าไปอยู่เป็นส่วนหนึ่งของพิธีกรรม โดยส่วนใหญ่แล้วในสมัยโบราณ ก็จะต้องเป็นลูกหลาน หรือ คนที่ถูกเชิญมาที่จะฟ้อน ถึงจะฟ้อนได้ ส่วนมากก็จะเริ่มพิธีโดยเก๊าผีก่อน เก๊าผีก็จะเชิญเทพ เชิญวิญญาณ หรือเชิญบรรพบุรุษต่างๆมารับเครื่องเซ่นสังเวยต่างๆ พอรับเครื่องเซ่นได้ที่แล้วก็เริ่มฟ้อนรำกันโดยเก๊าผี พอเก๊าผีรำเสร็จก็จะเชิญผีที่รับเชิญมา หรือว่าสายตระกูลที่เชิญมา มาลง แล้วก็มาฟ้อนรำกัน แล้วก็เชิญลูกหลานออกมาฟ้อนรำสนุกสนาน”
การฟ้อนผีของทั้ง 2 สายตระกูล คือ สายตระกูลผีมด และ สายตระกูลผีเม็งนั้น จะเข้ามาร่วมฟ้อนในปะรำพิธีเดียวกันไม่ได้ จนกว่าจะเกิดการแต่งงานไขว้สายตระกูลกัน ซึ่งจะเรียกว่า ผีมดซอนเม็ง หรือมิเช่นนั้น ก็จะต้องมีการรับเชิญกันก่อนสำหรับช่วงเวลาในการจัดการฟ้อนผีนั้น อาจารย์มานพ กล่าวไว้ดังนี้
“เราจะจัดหลังจากออกพรรษาแล้ว เพราะถ้าช่วงเข้าพรรษา ผีก็จะจำศีลภาวนาเหมือนกัน ก็จะต้องไปปฏิบัติดีปฏิบัติงาม อันนี้ก็จะถือว่าเอามาผนวกเข้ากับพุทธศาสนา โดยผีสายล้านนาตะวันตกอย่างเชียงใหม่ จะไปจำพรรษาที่ถ้ำเชียงดาว หรืออย่างสายทางลำปาง หรือ สายผีล้านนาตะวันออก จะไปจำพรรษาที่เจ้าพ่อประตูผา โดยส่วนมากจะเริ่มในช่วงหน้าแล้ง มกรา กุมภา ไปจนถึงช่วงสงกรานต์ ก่อนที่จะเข้าพรรษาจริง ก็จะมีพิธีการฟ้อนผีกันตลอด” เครื่องเซ่นไหว้ที่ใช้ในพิธีกรรม จะเหมือนเครื่องเซ่นไหว้โดยทั่วไป เช่น มะพร้าว กล้วย อ้อย และน้ำที่จะต้องเป็นน้ำบริสุทธิ์ เช่น น้ำมะพร้าว หรือไม่ก็จะต้องเป็นน้ำที่ผ่านการกลั่นเรียบร้อยแล้ว ซึ่งอาจจะถือว่าเป็นเหล้าก็ได้ และสำหรับการแต่งกายนั้น อาจารย์มานพ ได้พูดถึงความแตกต่างของทั้งสองสายตระกูลไว้ดังนี้
“การแต่งกาย ผีเม็ง จะแต่งกายคล้ายๆมอญ จะใช้ผ้าตะโก้ หรือ ผ้าโสร่งตา ลายสก็อต ผืนยาว ๆ ประมาณ 4 หลา 5 หลา ไปจนถึง 6 หลา เป็นผ้าไหมก็ได้ หรือเป็นผ้าฝ้ายเนื้อดี แล้วก็ใส่แบบปาดเกิ่งตุ๊มเกิ่ง ก็คือนุ่งเหมือนโสร่ง แล้วก็จะทิ้งชายยาว แล้วเอาตลบขึ้นมาคล้องคอ ดูไกลๆเหมือนส่าหรี เสร็จแล้วก็โพกผ้าเฉียดหัว แล้วก็เสียบดอกเอื้องผึ้ง เสียบจากข้างล่างขึ้นไป ไม่ได้เสียบจากข้างบนลงมา จะใส่เสื้อแขนยาว แขนสั้นก็แล้วแต่ ส่วนข้างในก็นุ่งโสร่งอีกทีหนึ่ง
ส่วนผีมด จะไม่ใช้ผ้ายาวขนาดนั้น จะนุ่งเป็นโสร่งตาสก็อตธรรมดา หรือ โสร่งพื้นผ้าไหมก็ได้ ใส่เป็นโสร่งทรงตรงๆ แล้วก็มีเสื้อแขนยาว แขนสั้นแล้วแต่บรรพบุรุษ แล้วก็มีผ้ามัดเอว แล้วก็ผ้าโพกศีรษะ แล้วก็เสียบดอกเอื้องผึ้ง หรือว่าดอกไม้พื้นเมืองคล้ายๆกัน สีสันจะเป็นสีสันที่สะดุดตา เช่น เขียว แดง สดใสหมดเลย”
และสุดท้ายนี้ อาจารย์มานพ ได้มีข้อแนะนำในการเลือกที่จะเชื่อเรื่องความเชื่อไว้ดังนี้
“ในสมัยนี้ เราก็คงได้ดูในลักษณะที่ว่านั่นเป็นภูมิปัญญา หรือเป็นวิถีชีวิตของชาวล้านนาในอดีต ซึ่งปัจจุบันด้วยกระแสอารยธรรมต่างๆอาจจะทำให้เปลี่ยนไป อันนี้เราคงต้องเรียนรู้กันก่อน ต้องมาศึกษาก่อนแล้วค่อยไปดูว่า อันไหนเป็นผีจริง อันไหนเป็นผีที่มาเป็นเจ้าทรง แล้วมาขอร่วมพิธี ไม่งั้นเราอาจจะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ แล้วจะไปแปลความผิด”
ที่มา http://bbznet.pukpik.com/scripts/view.php?user=pooja&board=1&id=66&c=1&order=numview
|
ลิงก์ผู้สนับสนุน
|
ลิงก์ผู้สนับสนุน
|
|
|
|
แจ้งลบกระทู้นี้
อ่าน 2189 |
|
| แสดงความคิดเห็น |
โดย โน้ต cmprice
IP: Hide ip
, วันที่ 14 มิ.ย. 58
เวลา 23:14:40
|
